“Lümen nedir?” sorusu; aydınlatma teknolojisinden hem yararlanan hem de yararlanmayı düşünenlerin yanısıra, aynı zamanda da işin teknik yönüyle ilgilenenlerin aklına sıklıkla gelen bir sorudur. Otomobil ampullerinden tutun da LED ışıklara kadar pek çok alanda karşımıza çıkan ve bir parlaklık ölçütü olarak kullanılan Lümen terimi ne anlama gelmektedir?
Mümkün olduğunca kısa ve basit bir cevap vermemiz gerekirse; lümen, bir ampulün ya da lambanın ışık gücünü belirten bir değer aracıdır.
Bilimsel olarak bir tanım yapmamız gerekirse de; lümenin, herhangi bir ışık kaynağının, 1 metrelik bir mesafeden 1 metrekare büyüklüğündeki bir yüzeye dik olarak gönderebildiği ışık miktarı olduğu şeklinde özetlemek mümkündür.
Lambanın ya da ampulün lümen değeri (Lm şeklinde belirtilir) ne kadar fazla olursa, sağladığı aydınlatma da aynı orantıda artmaktadır. Daha iyi anlaşılması için örnek verecek olursak, otomobil farlarını ele alalım. Geceleyin aracınızla yol alırken, uzak mesafeleri daha net görmenize ve bu sayede güvenle yol almanıza imkan tanıyan bu farların lümen değeri yüksek bir seviyededir. Peki, lümen ne işe yarar? Gelin ve bunun cevabını, yazımızın bir sonraki bölümünde birlikte öğrenelim.
Lümen Ne İşe Yarar?
Lümen ilgili olarak cevabı merak edilen sorulardan birisi de, “lümen ne işe yarar?” sorusudur. Kısaca söylemek gerekirse; Lümen (Lm), herhangi bir ışık kaynağının, 1 metrelik bir mesafeden yine aynı büyüklükteki yüzeye dik olarak gönderebildiği ışık miktarının (yani parlaklığın) ölçülmesini sağlayan bir ölçü birimidir. Yani; lümen (Lm), belirli bir yüzeye yansıtılan ışığın parlaklığı ve şiddetinin ölçülmesini sağlar.
Lümen Değeri Sabit Kalır mı?
Kullanmak için satın aldığınız lambaların; hem kullanım sürelerine hem de ömürlerine bağlı olarak, zaman içerisinde daha da az lümen değeri sağladıklarını fark edebilirsiniz. Lamba-Lümen (LLMF) faktörü olarak da bilinen bu durumda; başlangıçta %100’lük bir lumen değerine sahip olan lambalarınız, zamanla %70’lik bir lümen değerine kadar düşer ve kullanım ömrünü böylece tamamlar. Bu nedenle söz konusu sorunun yanıtı ne şekilde hayırdır.
Lümen Değeri Nasıl Ölçülür?
Eskiden; ampullerin ne kadar ışık verdiği ile pek çok kişi ilgilenmezdi, çünkü piyasada var olan ampullerin (30W, 60W ve 100W) ne kadar ışık yaydığını aşağı yukarı bilirdik. Ancak LED teknolojisinin büyük bir hızla gelişmeye devam ettiği bu günlerde; hem birim güç başına daha fazla ışık veren ampullerin yaygınlaşması hem de piyasada farklı lümen değerine sahip ürünlerin olmasından ötürü, lümen değerinin ölçülmesi hiç olmadığı kadar önemli.
Örnek vermek gerekirse; herhangi bir markaya ait 10W’lık bir LED lamba, X bir markaya ait 6W’lık LED lambadan daha az ışık verebiliyor. Bu durumda da satın almayı düşündüğünüz LED lambanın özelliklerine dikkat ederken, hem güç hem de lümen değerine dikkat etmeniz gerekiyor. Peki, lümen değerini nasıl ölçebiliriz? Ne yazık ki, bunu sıradan ölçme cihazları ile yapmak mümkün değildir ve genellikle laboratuvar ortamında bulunan entegre küre (integration sphere) ile sensörler gibi özel teçhizatlar sayesinde gerçekleştirilebilir.
Laboratuvar şartlarında ölçülen lümen değerleri; daha sonraları, bir firmadan aldığınız LED lambaların kutularında ve/veya ürün datasheet’lerine basılmaktadır. Siz siz olun; ihtiyacınız için en uygun LED lambaları alırken, söz konusu verilere dikkat edin.
LED Ampüller ve Lümen
Lümenden bahsederken, elbette ki kendisine önem kazandıran LED armatürlerden bahsetmemek de olmaz. Gerek çevre dostu olması ve gerekse de enerji tasarrufu sağlaması sayesinde gittikçe artan bir popülerliğe sahip olan LED ampuller, daha az enerjiye daha çok parlaklık (yani lümen) ve aydınlatma sağlaması sayesinde adeta hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmişlerdir.
Farklı firmalar tarafından farklı lümen değerlerine sahip (yazımızın bir önceki bölümünde bu doğrultuda bir örnek verdik) LED ampuller/lambalar, piyasada kolaylıkla bulunabildikleri için, dikkatlice araştırma yapmanızı ve ihtiyacınızı en iyi şekilde karşılayabilecek ürünü satın almanızı öneriyoruz.